ไขข้อสงสัยเกี่ยวกับผิวหนังอักเสบอะโทปีในแมว

บทนำ

ผิวหนังอักเสบอะโทปี(atopic dermatitis; atopy)ในแมวเกิดจากการอักเสบของผิวหนังร่วมกับอาการคันเกือบทุกกรณีและมีการอาการทางคลินิกที่เป็นลักษณะเฉพาะ อาการที่พบจะแตกต่างกับ atopy ในสุนัขและมีความเข้าใจในสาเหตุรวมถึงพยาธิกำเนิดน้อยกว่า สิ่งที่เหมือนกับในสุนัขคือ atopy ในแมวเป็นปฏิกิริยาภูมิไวเกินต่อสารก่อภูมิแพ้ในสิ่งแวดล้อมเช่นละอองเกสร ไรฝุ่น และรา สิ่งที่แตกต่างจาก atopy ในคนและสุนัขคือยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัดว่า IgE มีส่วนสำคัญต่อพยาธิกำเนิดในแมวหรือไม่ ส่งผลให้ในผลงานวิจัยตีพิมพ์ในช่วงที่ผ่านมาใช้นิยามว่า feline non-flea non-food hypersensitivity dermatitis 1 ชื่อหรือนิยามของโรคที่ใช้เรียกโรคภูมิแพ้ผิวหนังในแมวได้มีการพัฒนาเปลี่ยนแปลงและไม่มีการใช้อย่างครอบคลุมอีกต่อไป คำที่นิยมใช้สมัยก่อนได้แก่ “feline atopy” “feline atopic syndrome” “feline atopic-like dermatitis” และ “feline atopic dermatitis” หรือผิวหนังอักเสบอะโทปีในแมว ในบทความนี้จะยังใช้นิยามสุดท้าย เพื่อความต่อเนื่องและเข้าใจง่ายเพราะผู้อ่านมีความคุ้นเคยดีรวมถึงอาการทางคลินิกยังมีความคล้ายคลึงกับผิวหนังอักเสบอะโทปีในสุนัข

การวินิจฉัย

การวินิจฉัย atopy ทำได้โดยการตัดโรคอื่นออก ภูมิแพ้อาหารที่แสดงออกทางผิวหนังและการแพ้น้ำลายหมัดจะมีอาการทางคลินิกที่คล้ายกันหรืออาจเกิดร่วมกับ atopy ได้ นอกจากนี้การติดเชื้อแทรกซ้อนที่ผิวหนังจาก Staphylococcus และ Malassezia ทำให้การอักเสบและอาการคันรุนแรงมากขึ้น การพิจารณาตัดสาเหตุจากการติดเชื้อจุลชีพและปรสิตภายนอกรวมถึงการทดสอบการแพ้อาหารในกรณีที่อาการคันไม่ขึ้นกับฤดูกาลจะช่วยป้องกันการใช้ยาปรับภูมิคุ้มกันอย่างเรื้อรังได้ นอกจากนี้ยังมีข้อควรพิจารณาในสัตว์ป่วยที่มาด้วยอาการและประวัติสอดคล้องกับ atopy ในแมวดังนี้

1. ตรวจและรักษาปรสิตภายนอกหากมีข้อสงสัย เจ้าของสัตว์ต้องให้ความร่วมมือในการป้องกันหมัดอย่างต่อเนื่อง
2. ตรวจและรักษาการติดเชื้อโดยต้องอาศัย cytology ในการประเมินถึงการหายจากการติดเชื้อ
3. ทำการทดสอบการแพ้อาหารหากอาการคันที่เกิดขึ้นไม่เกี่ยวข้องกับฤดูกาล

Atopy ในแมวจะไม่ตอบสนองอย่างสมบูรณ์ต่อการรักษาที่กล่าวไว้ด้านบน ถึงแม้ว่าลักษณะทางจุลพยาธิวิทยาของภูมิแพ้ผิวหนังในแมว จะไม่สามารถบอกความแตกต่างระหว่างการแพ้น้ำลายหมัด ภูมิแพ้อาหารที่แสดงออกทางผิวหนัง และ atopy ได้แต่การตัดชื้นเนื้อตรวจจะช่วยในการวินิจฉัยอาการแพ้ที่แสดงออกอย่างไม่เด่นชัด หากสัตว์ป่วยมีประวัติ อาการไม่สอดคล้องกับ atopy รวมถึงไม่ตอบสนองต่อการรักษาควรส่งตัวต่อให้สัตวแพทย์ผู้เชี่ยวชาญโรคผิวหนัง

การให้ยาลดอาการคันระหว่างการวินิจฉัยจะช่วยเพิ่มคุณภาพชีวิตให้แก่สัตว์ป่วยรวมถึงส่งผลให้เจ้าของให้ความร่วมมือมากขึ้น แต่ยังคงต้องมีการลดปริมาณยาลงจนหยุดให้ยาเพื่อประเมินผลการวินิจฉัย 

อาการทางคลินิกและการวินิจฉัย

Atopy ในแมวสามารถทำให้เกิดรอยโรคเฉพาะตัว การกระจายตัวของรอยโรค และการวินิจฉัยแยกแยะที่หลากหลาย การแสดงออกเหล่านี้อาจเกิดเพียงอย่างเดียวหรือร่วมกัน แมวบางตัวอาจมาด้วยอาการถอนขนตนเอง ข่วนและเกาตามร่างกายอย่างชัดเจน แต่แมวบางตัวอาจไม่แสดงอาการคันให้สังเกตได้ซึ่งจะมีลักษณะรอยโรคของขนร่วงแบบสมมาตรที่ไม่มีการอักเสบแต่ค่อยๆลุกลามมากขึ้น 

รูปแบบอาการที่แสดงออกทางคลินิกของภูมิแพ้ผิวหนังในแมวมีด้วยกัน 4 รูปแบบ : eosinophilic granuloma complex โรคผิวหนังอักเสบมิลิเอริ รอยเกาบริเวณคอและศีรษะ และขนร่วงแบบสมมาตร

Eosinophilic granuloma complex 

รอยโรคของ eosinophilic granuloma complex ประกอบด้วย indolent ulcer(rodent ulcer) eosinophilic plaque และ eosinophilic granuloma(linear หรือ collagenolytic granuloma) อาจพบ indolent ulcer บนริมฝีปากบนข้างใดข้างหนึ่งหรือทั้งสองข้างเป็นลักษณะปื้นแดงที่มีการหลุดลอกของผิวหนัง(รูป 1) ที่มีการลุกลามมากขึ้นทำให้ริมฝีปากบนบิดเบี้ยว eosinophilic plaque อาจพบลักษณะรอยนูนแดงและเปียกชื้นที่มีขอบเขตชัดเจนตำแหน่งเดียวหรือหลายตำแหน่งพบได้มากที่บริเวณท้อง(รูป 2) eosinophilic granuloma มักพบรอยโรคเป็นลักษณะตุ่มเนื้อ(nodule)หรือปื้น(plaque)แดงร่วมกับขนร่วงอยู่อย่างเดี่ยวๆมากกว่าหลายตำแหน่งจุดที่พบบ่อยได้แก่ขาหนีบ ขาหลัง บางครั้งอาจพบได้ที่ใต้คาง(รูป 3) ลิ้น เพดานปาก(รูป 4) และฝ่าเท้า(พบได้ยาก)(รูป 5) การวินิจฉัยแยกแยะสำหรับรอยโรคเหล่านี้ได้แก่ เนื้องอก lymphocytosis โรคผิวหนังอักเสบจากไวรัส herpes และการติดเชื้อแบคทีเรียหรือไวรัสที่ผิวชั้นลึก การวินิจฉัย eosinophilic granuloma complex มักทำได้โดยอาศัยอาการที่ปรากฏร่วมกับประวัติที่สนับสนุนอาการนี้ การตรวจจุลพยาธิวิทยาอาจช่วยยืนยันข้อสงสัยได้ ลักษณะเซลล์วิทยาของรอยโรคเหล่านี้มักพบ suppurative หรือ pyogranulomatous inflammation ร่วมกับแบคทีเรียชนิด cocci มีปริมาณอีโอซิโนฟิลน้อยกว่าและไม่จำเป็นต้องพบในทุกกรณี การรักษาการติดเชื้อแทรกซ้อนที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย Staphylococci ด้วยยาปฏิชีวนะ amoxicillin/clavulanate ช่วยให้อาการทางคลินิกดีขึ้นได้อย่างมากเป็นการสนับสนุนแนวคิดว่าแบคทีเรียมีส่วนสำคัญในการดำเนินไปของรอยโรคและทำให้อาการรุนแรงมากขึ้น 2 จากประสบการณ์ของผู้เขียนบทความพบว่าถึงแม้ยาปฏิชีวนะจะมีประโยชน์ในหลายกรณีแต่อาจไม่จำเป็นเสมอไปต่อการหายของ eosinophilic granuloma complex การพิจารณาใช้ยาปฏิชีวนะควรขึ้นอยู่กับผลการตรวจเซลล์วิทยา(cytology)

ผิวหนังอักเสบมิลิเอริ(miliary dermatitis) 

นิยามนี้ใช้อธิบายผิวหนังอักเสบที่มีตุ่มเล็กร่วมกับสะเก็ด มีการกระจายตัวบริเวณหลังและมีภาวะขนร่วงด้วย(รูป 6) การวินิจฉัยแยกแยะประกอบด้วย dermatophytosis Cheyletiella Demodex cati staphylococcal pyoderma และ pemphigus foliaceus การวินิจฉัยสามารถทำได้โดยตรวจ cytology จากใต้สะเก็ด การขูดตรวจผิวหนังทั้งแบบตื้นและลึกการทดสอบหาเชื้อ dermatophyte ที่อาจรวมถึงการทำ trichogram ซึ่งหากให้ผลเป็นลบอาจพิจารณาเพาะเชื้อ+/- PCR รอยโรคบริเวณสันจมูกและใบหูอาจบ่งบอกถึงการแพ้ยุงกัดในแมวที่เลี้ยงนอกบ้าน ผิวหนังอักเสบมิลิเอริที่มีสาเหตุจากภูมิแพ้ที่ผิวหนังเพียงอย่างเดียวอาจพบ mixed หรือ suppurative inflammation จากการทำ impression smear ใต้สะเก็ดโดยพบอีโอซิโนฟิลบ้างแต่ไม่มาก สัตว์ที่มีภูมิแพ้ผิวหนังหลายตัวจะพบ Staphylococcal pyoderma แบบทุติยภูมิซึ่งแสดงออกในรูปแบบของผิวหนังอักเสบมิลิเอริ แนะนำให้ทำ cytology และการตรวจร่างกายสัตว์หลังได้รับการรักษา Staphylococcal pyoderma เพื่อหาสาเหตุว่าผิวหนังอักเสบมิลิเอรินั้นเกิดจากภูมิแพ้ staphylococcal pyoderma หรือทั้ง 2 สาเหตุร่วมกัน

รอยเกาที่คอและศีรษะ(Head and neck excoriation) 

อาการที่แสดงออกสามารถมีได้ตั้งแต่น้อยถึงรุนแรง ผิวหนังหลุดลอก แผลหลุม และขนร่วงเป็นจุดหรือกระจายทั่วตัว ภาวะเลือดออก สิ่งคัดหลั่งและสะเก็ดพบได้ทั่วไป สามารถพบได้พร้อมกับผิวหนังอักเสบมิลิเอริบริเวณใบหน้า(รูป 7) การวินิจฉัยแยกแยะประกอบด้วย Notoedres cati (แตกต่างกันไปในแต่ละภูมิภาค) Otodectes cynotis dermatophytosis Demodex spp. และการติดเชื้อไวรัส herpes การวินิจฉัยจำเป็นต้องขูดตรงผิวหนังทั้งชนิดตื้นและลึก ตรวจ cytology เพื่อดูการติดเชื้อ Malassezia และ Staphylococcus แทรกซ้อนที่ผิวหนัง จากการที่ภูมิแพ้อาจเป็นสาเหตุของ otitis externa เมื่อพบการเกาบริเวณคอและศีรษะจึงควรทำการส่องตรวจหู ตรวจ cytology ในหู และหาไรหู ข้อวินิจฉัยแยกแยะที่พบได้ยากอีกโรคหนึ่งคือ idiopathic ulcerative dermatosis ซึ่งจะพบเป็นลักษณะผิวหนังหลุดลอก แผลหลุม และมีพังผืดมาเกาะ(fibrosis)บริเวณต้นคอซึ่งต้องวินิจฉัยผ่านอาการที่แสดงออกและการตัดสาเหตุอื่นได้แก่ภาวะภูมิแพ้ที่ไม่ตอบสนองต่อการกำจัดปรสิตภายนอก การให้ยาปฏิชีวนะเพื่อรักษาการติดเชื้อแบคทีเรียแทรกซ้อน การทดลองอาหารและยาลดอาการคัน หากสงสัยควรทำการตัดชิ้นเนื้อตรวจ

ขนร่วงตามลำตัวและขาอย่างสมมาตร(symmetrical truncal and limb alopecia)

ลักษณะนี้มีการกระจายตัวของรอยโรคและไม่มีการอักเสบซึ่งคล้ายกับภาวะขนร่วงที่มีสาเหตุจากต่อมไร้ท่อ(endocrine alopecia) (รูป 8) ขนที่ร่วงเป็นผลมาจากพฤติกรรมที่ตอบสนองอาการคันเช่นการเกา เลีย และแทะขนซึ่งพบได้บ่อยกว่า endocrine alopecia ความรุนแรงที่พบอาจมีระดับแตกต่างกันไปตั้งแต่เป็นวงหรือขยายออกไปจนทั้งร่างกายและมีขอบเขตที่แน่นอน โดยมากจะพบที่ด้านข้างลำตัว ใต้ลำตัวและขา เมื่อส่งภายใต้กล้องจุลทรรศน์จะพบเส้นขนแตกปลายหรือหัก หากไม่พบอาการอื่นร่วมด้วยจะมีการวินิจฉัยแยกแยะได้แก่ Demodex gatoi หรือไรขนแมว Lynxacarus radovskyi 3ในบางภูมิภาค จึงควรทำการขูดผิวหนังชั้นตื้นเพื่อยืนยัน D. gatoi อาจพบได้ยากแม้ว่าจะทำการเก็บตัวอย่างถูกวิธีแต่อาจพบในการทำ fecal floatation test เพราะแมวอาจกินปรสิตเข้าไประหว่างเลียขน 4 หากสงสัยการติดเชื้อ D. gatoi ถึงแม้ว่าการขูดตรวจผิวหนังและการตรวจอุจจาระจะให้ผลเป็นลบก็ควรทำการทดลองรักษา การจุ่ม lime sulfur สัปดาห์ละครั้งเพียงพอต่อการรักษา 5แต่ช่วงเวลาที่ควรทำการทดลองรักษา(ช่วงแรกของการวินิจฉัยหรือ atopy ที่คุมอาการด้วยาลดการอักเสบไม่ได้) จะแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับความชุกของปรสิตในภูมิภาคที่อาศัยอยู่และประวัติที่บ่งบอกถึงความเสี่ยงในการติดเชื้อ(แมวอาศัยร่วมกันหลายตัวหรือแหล่งพักพิงสัตว์) มีหลักฐานบ่งชี้ถึงประสิทธิภาพของยาต้านปรสิตภายนอก isoxazoline (sorolaner และ fluralaner) ต่อ D. gatoi 6 รวมถึง D. canis และ D. injai การตัดข้อสงสัยเกี่ยวกับ D. gatoi และการแพ้น้ำลายหมัดสามารถทำได้ง่ายและสะดวกขึ้นด้วยการใช้ isoxazoline

ขนร่วงที่มาจากอาการทางจิต(psychogenic alopecia)เป็นข้อวินิจฉัยแยกแยะในแมวที่มีการแต่งขนมากเกินไป(barbering cat)พบได้น้อยกว่าอาการผิวหนังอักเสบ 7 การวินิจฉัยโรคทำได้เมื่อแมวไม่ตอบสนองต่อการรักษา D. gatoi การป้องกันหมัด การทดสอบอาหาร และยากดภูมิคุ้มกัน(โดยเฉพาะกลุ่มสเตียรอยด์ 7 ) ร่วมกับประวัติของแมวที่มีอาการเครียดและการอยู่ในสิ่งแวดล้องที่มีการจัดการไม่ดี 8 ผลการตรวจชิ้นเนื้อที่เป็นลบต่อภาวะภูมิไว้เกินและการตอบสนองต่อยาสงบประสาทและ/หรือการปรับปรุงสิ่งแวดล้อมที่แมวอาศัยถือเป็นข้อสนับสนุนโรคนี้ ถึงแม้จะพบได้ไม่มากแต่เป็นที่น่าสนใจว่าแมวอาจมีพฤติกรรมแต่งขนมากเกินเพื่อตอบสนองต่อความเจ็บปวดจากกระเพาะปัสสาวะอักเสบ โรคลำไส้อักเสบ หรือ peripheral neuropathy ดังนั้นหากยังไม่สามารถหาสาเหตุของการแต่งขนที่มากเกินไปควรทำการักประวัติ ตรวจร่างกายและตรวจวินิจฉัยอย่างละเอียดอีกครั้ง

การวินิจฉัยแยกแยะ

ประวัติและอาการสัตว์ป่วยมีความสำคัญต่อการวินิจฉัยแยกแยะมาก สัตว์ป่วยส่วนมากเริ่มแสดงอาการตอนที่อายุยังไม่ถึง 4 ปี ไม่มีความจำเพาะต่อเพศและพันธุ์ ไม่จำเป็นต้องขึ้นกับฤดูกาล อาการเริ่มจากไม่รุนแรงและเป็นๆหายๆจากนั้นทวีความรุนแรงขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป แมวที่เลี้ยงทั้งนอกบ้านและในบ้านสามารถเกิดโรคนี้ได้ทั้งหมดโดยที่ไม่มีงานวิจัยตีพิมพ์ถึงข้อดีหรือข้อเสียของการเลี้ยงในบ้านต่อโรคนี้ ควรทำการให้คะแนนอาการคัน(pruritus score)ทุกครั้งและบันทึกความคืบหน้าเมื่อตรวจอาการซ้ำ อธิบายพฤติกรรมการคันอย่างละเอียดไม่ว่าจะเป็นการเลีย การแทะ การกัด การถู การถอนขน การเกา รวมถึงตำแหน่งของอาการคัน คำถามต่อไปนี้จะช่วยได้มากในการซักประวัติ

1. แมวเริ่มคันที่อายุเท่าใด
2. อาการคันเป็นตามฤดูกาลหรือไม่ atopy สามารถเกิดได้ทั้งตามฤดูและไม่ขึ้นกับฤดู
3. อาการคันเกิดขึ้นอย่างเฉียบพลันหรือแย่ลงหรือไม่ ในกรณีส่วนมากมากมีอาการคันมากขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป
4. สัตว์ตัวอื่นในบ้านมีอาการคันหรือผิวหนังอักเสบหรือไม่ ถ้ามีพิจารณาปรสิตภายนอก(หมัด หรือ D. gatoi เป็นต้น)หรือ Microsporum canis. 
5. อาการคันตอบสนองต่อการรักษาก่อนหน้านี้หรือไม่ การตอบสนองต่อการรักษาไม่สามารถวินิจฉัยได้และไม่สามารถแยกระหว่างการแพ้น้ำลายหมัด การแพ้อาหารที่แสดงออกทางผิวหนัง หรือ atopy ได้แต่แมวที่มีภาวะแพ้ส่วนมากตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาสเตียรอยด์
6. แมวได้รับยาตัวยาใดในการป้องกันปรสิตภายนอกและให้ด้วยความถี่เท่าใด
7. ปัจจุบันแมวกินอาหารใดและมีการเปลี่ยนอาหารเมื่อไม่นานมานี้หรือไม่ ข้อมูลนี้จะช่วยในการเลือกอาหารสำหรับทดสอบอาหาร

ไม่แนะนำให้ใช้การทดสอบ intradermal และ serum allergy testing เป็นหลักในการวินิจฉัยผิวหนังอักเสบอะโทปีและการแพ้อาหารในแมวเพราะมีโอกาสเกิดผลบบวกลวงและผลลบลวงได้ หากต้องการใช้ควรใช้เพื่อหาสารก่อภูมิแพ้ที่จะนำมาทำ allergen-specific immunotherapy สำหรับสัตว์ที่ป่วยด้วย atopy มากกว่า เป็นที่สังเกตว่าชุดทดสอบหาสารก่อภูมิแพ้ด้วยน้ำลายสำหรับสุนัขที่เจ้าของสัตว์สามารถหาซื้อได้เองมีความแม่นยำต่ำจนน่าตกใจทั้งในแง่ของอาการ(ให้ผลบวกในสุนัขที่ปกติ)และประวัติ(ให้ผลบวกต่อส่วนประกอบอาหารที่สุนัขไม่เคยกิน) 9.

การรักษา atopy

การรักษาแบบคุมอาการด้วยยาลดการอักเสบหรือการใช้ภูมิคุ้มกันบำบัดเหมาะสมกับการรักษาในระยะยาว อย่างไรก็ตามความร่วมมือจากเจ้าของเป็นสิ่งสำคัญในการจัดการโรคผิวหนังอักเสบอะโทปีในแมว สัตวแพทย์ต้องแจ้งให้เจ้าของทราบว่าโรคนี้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ ข้อดีและข้อเสียของการรักษา และหากเป็นไปได้ให้เจ้าของสัตว์เป็นผู้ตัดสินใจเลือกวิธีในการรักษา สร้างเป้าหมายร่วมกันกับเจ้าของในการรักษา(แมวสามารถอยู่ได้โดยไม่ต้องใส่ collar หรือไม่) กระตุ้นให้เกิดการสื่อสาร สร้างความสัมพันธ์ที่ดีเพื่อเจ้าของจะได้หันมาปรึกษาสัตวแพทย์เป็นอันดับแรกเมื่อแมวมีอาการแย่ลง

การลดการอักเสบคือเป้าหมายในการรักษาแต่ควรต้องพิจารณาถึงระยะของการรักษาในสัตว์ที่ป่วยด้วยภูมิแพ้ผิวหนัง การรักษาในระยะแรกสามารถช่วยลดอาการคันได้มากในช่วงที่เริ่มการกำจัดปรสิตภายนอกและช่วงที่เริ่มการทดสอบอาหารนอกจากนี้ยังช่วยลดความรุนแรงในรายของ atopy ที่กลับมาแสดงอาการซ้ำ ยากลุ่ม steroids และ oclacitinib เป็นตัวเลือกที่ดีที่สุดในระยะแรกของการอักเสบ หลักจากทำการวินิจฉัย atopy ได้แล้วจึงเปลี่ยนไปใช้วิธีการรักษาสำหรับระยะยาวโดยใช้ยาที่มีความปลอดภัยและประสิทธิภาพสูงซึ่งไม่ใช่สเตียรอยด์ได้แก่ cyclosporine และ allergen-specific immunotherapy หากจำเป็นต้องใช้ยาสเตียรอยด์ในระยะยาวควรตั้งเป้าให้ใช้ในขนาดและความถี่ที่ต่ำที่สุดเพื่อคุมอาการ หลังจากสามารถกำหนดแนวทางการรักษาในระยะยาวได้แล้วควรทำการนัดสัตว์ป่วยมาตรวจทุกฤดูในปีแรกเพื่อดูผลของยาในการคุมอาการและดูการติดเชื้อแทรกซ้อนบริเวณผิวหนังหรือหู กรณีที่สามารถคุมอาการได้ดีอาจนัดแมวมาตรวจทุก 6-12 เดือนโดยเจาะจงในฤดูที่แมวแสดงอาการคันมาก

การใช้ยาสเตียรอยด์ควรจำกัดอยู่ในช่วงแรกหรือขณะทำการวินิจฉัย ผู้เขียนบทความนิยมให้ prednisolone ชนิดกินหากสามารถทำได้เพราะสะดวกต่อการปรับและลดขนาดของยาอีกทั้งลดผลข้างเคียง ขนาดเริ่มต้นในการให้อาจเป็น 1-2 mg/kg q24h เพื่อลดอาการคันจากนั้นลดลงมาเหลือ 0.5 mg/kg q48h เพื่อคุมอาการ ในกรณีของ eosinophilic granuloma complex อาจต้องใช้ขนาด 2-3 mg/kg/วันในการรักษา จากความเสียงของผลข้างเคียง เช่น Cushing’s disease เบาหวาน และการติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะจึงควรตรวจค่าเคมีในเลือด 3-4 เดือนหลังทำการรักษาด้วยสเตียรอยด์จากนั้นทุก 6 เดือนเพื่อติดตามสุขภาพหรือตามความเหมาะสม บางกรณีอาจเกิดการติดเชื้อไวรัส herpes ที่ผิวหนังหรือดวงตาได้

ยา cyclosporine ได้รับการขึ้นทะเบียนในบางประเทศให้ใช้รักษา atopy ในแมวได้ซึ่งมีความเหมาะสมในการรักษาระยะยาว ผลข้างเคียงที่พบบ่อยที่สุดคือการถ่ายเหลวโดยพบในร้อยละ 25 ของแมวซึ่งอาจคงอยู่ถาวะหรือหายได้เอง ไม่ควรให้แมวที่ได้รับยานี้ออกล่าเหยื่อหรือกินเนื้อสดเพราะมีความเสี่ยงต่อโรค toxoplasmosis ซึ่งมีอันตรายถึงชีวิต ผู้เขียนบทความแนะนำให้ทดลองใช้ขนาดเริ่มต้น 7.5 mg/kg/วันเป็นเวลา 8 สัปดาห์ เมื่อพบว่าแมวตอบสนองต่อการรักษาอาจปรับมาให้ยาทุก 48-72 ชั่วโมง สามารถให้ยาร่วมกับอาหารได้โดยที่ไม่ส่งผลกระทบต่อเภสัชจลนศาสตร์ของยาซึ่งทำให้แมวมีความร่วมมือในการกินยามากขึ้น 10 ถึงแม้จะมีการตรวจเลือดและปัสสาวะเป็นประจำแต่พบการเปลี่ยนแปลงได้น้อยมาก 11

Oclacitinib ได้รับการขึ้นทะเบียนในสุนัขให้ใช้รักษาผิวหนังอักเสบจากการแพ้ พบว่ามีประสิทธิภาพ 12 13 รวมถึงความปลอดภัย 14 ในการรักษา atopy ในแมวทั้งระยะสั้นและระยะยาวแบบ off-label ในปัจจุบันมีรายงานการใช้ระยะยาวถึงแค่ 28 วันทำให้ข้อมูลการใช้ในระยะยาวกว่านั้นเกิดจากประสบการณ์จริงของสัตวแพทย์ เภสัชจลนศาสตร์ในแมวแสดงให้เห็นว่าจำเป็นต้องให้ยาในขนาดที่สูงกว่าและมีความถี่มากกว่าในสุนัข 15 จากการศึกษาพบว่าขนาดยาเริ่มต้นมีตั้งแต่ 0.4-1.0 mg/kg q12h 12 13หลังควบคุมอาการได้แล้วอาจทดลองให้ยาวันละครั้ง อย่างไรก้ตามพบว่าสัตว์ป่วยส่วนมากจะควบคุมอาการได้ดีด้วยการให้วันละ 2 ครั้งในระยะยาว การให้ยาเม็ดวันละหลายรอบในแมวสำหรับการรักษาระยะยาวถือเป็นข้อเสียเปรียบของยานี้ จากการที่ไม่มีข้อมูลด้านความปลอดภัยในแมวจึงควรพิจารณาการใช้ยาจากผลเลือดและผลตรวจปัสสาวะทุก 3-6 เดือน จากประสบการณ์ของผู้เขียนบทความพบว่าการใช้ระยะยาวในแมวนั้นมีประสิทธิภาพและความปลอดภัยสูงแต่ควรหลักเลี่ยงการใช้ยากดภูมิร่วมด้วย ผู้เขียนในตรวจพบ D. cati หลายตำแหน่งและ pyelonephritis ในแมวที่มี atopy รุนแรงและได้รับการรักษาโดยใช้ dexamethasone ชนิดกินร่วมกับ oclacitinib

Allergen-specific immunotherapy หรือการรักษาโดยวิธีภูมิคุ้มกันบำบัดผ่านชั้นใต้ผิวหนังหรือใต้ลิ้นเหมาะสมกับการรักษาในระยะยาว ทำการเลือกสารก่อภูมิแพ้(allergen)ผ่านวิธี intradermal หรือ serum IgE testing ร่วมกับประวัติการป่วยของสัตว์ การรักษาอาจใช้เวลาถึง 12 เดือนจึงจะเห็นผล เพื่อให้สัตว์ใช้ชีวิตได้อย่างสบายอาจจำเป็นต้องให้ยาลดอักเสบต่อเนื่องหรือเป็นช่วงๆในขณะรอผลการรักษาจากภูมิคุ้มกันบำบัด ประมาณร้อยละ 60 ของแมวจะสามารถลดยาลงหรือหยุดการใช้ยาได้ 16 โดยสัตว์ป่วยส่วนมากต้องได้รับการรักษาต่อเนื่องเพื่อคงความทนต่อสารก่อภูมิแพ้ การให้ความรู้แก่เจ้าของสัตว์ซึ่งรวมถึงทำความเข้าใจเกี่ยวกับความต้องการในการลดการใช้ยาและการรักษาระยะยาวมีส่วนสำคัญในการป้องกันการหยุดการรักษาก่อนเวลาอันควรรวมถึงปัญหาด้านเวลาและทุนทรัพย์

ยาต้านฮิสตามีนนั้นไม่เหมาะสมในการรักษาระยะแรกจากประสิทธิภาพที่ต่ำ 17 และใช้เวลานานในการเห็นผล อาจมีประโยชน์ในการลดขนาดของสเตียรอยด์หรือใช้เพียงชนิดเดียวในการรักษาสำหรับประชากรแมวบางกลุ่ม 

การใช้กรดไขมันในการรักษาเหมาะแก่การจัดการระยะยาวสำหรับสัตว์ที่มีภาวะ atopy ทุกรายซึ่งอาจมาในรูปส่วนประกอบอาหารรักษาโรค แคปซูลหรือยาน้ำ กรดไขมันเองอาจไม่ช่วยลดอาการคันแต่ช่วยลดความรุนแรงของโรคโดยรวม เสริมการทำงานของเกราะป้องกันผิว ลดการแทรกซึมของสารก่อภูมิแพ้เข้าสู่ผิวและการติดเชื้อแทรกซ้อน ในสุนัขพบว่าช่วยลดการใช้ยาได้ในกรณีของ atopy 18 ผู้เขียนบทความแนะนำให้ใช้ eicosapentanoic acid ในขนาดอย่างน้อย 90 mg/วัน เพื่อลดอาการคันในแมวที่เป็น atopy

รอยโรค eosinophilic granuloma complex สามารถดีขึ้นโดยการใช้ยาสเตียรอยด์และ/หรือ cyclosporine แต่การใช้ยาในขนาดที่สูงและยาวนานมากขึ้นอาจจำเป็นสำหรับการหายขาดของรอยโรค การใช้ยา cyclosporine เพียงอย่างเดียวอาจต้องใช้เวลา 4-6 สัปดาห์ถึงจะเริ่มเห็นผลการรักษาแต่มีประสิทธิภาพระยะยาวในการควบคุมรอยโรค eosinophilic granuloma complex ที่เชื่อถือได้ สัตว์ป่วยที่กำลังอยู่ในช่วงการวินิจฉัยโรคอาจให้สเตียรอยด์ในช่วงที่ทำการกำจัดปรสิตภายนอกและการทดสอบอาหาร แต่ควรหยุดใช้ในช่วงท้ายเพื่อดูผลของการทดสอบดังกล่าว ปัจจุบันยังขาดงานวิจัยเกี่ยวกับผลของ oclacitinib ในการรักษา eosinophilic granuloma complex แต่การรักษาในระยะยาวด้วย oclacitinib หรือ allergen-specific immunotherapy อาจป้องกันการกลับมาเป็นซ้ำได้

ลำดับสุดท้ายคือ otitis externa ที่อาจเป็นโรคที่ใช้ตัดออกในการวินิจฉัยหรือเกิดร่วมกับการแพ้รูปแบบอื่นก็ได้ การให้ยาลดการอักเสบทางระบบและภูมิคุ้มกันบำบัดไม่ใช่วิธีที่นิยมใช้เพื่อคุมอาการ หลังจากที่ใช้ยาภายนอกเฉพาะที่ควบคุมการติดเชื้อแทรกซ้อนและการอักเสบได้แล้วและได้มีการให้ยาทางระบบเพื่อลดอาการทางผิวหนัง ควรทำการตรวจหูอย่างสม่ำเสมอพร้อมกับพิจารณาใช้ยาสเตียรอยด์ภายนอกหยอดหูสัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง การล้างหูเพื่อคุมอาการอาจมีประโยชน์แต่หัวข้อของการรักษาช่องหูนั้นอยู่นอกเหนือเนื้อหาของบทความนี้

สรุป

การถดถอยในคุณภาพชีวิตของแมวและภาระที่เกิดขึ้นแก่เจ้าของสัตว์เป้นสิ่งที่จำเป็นต้องได้รับการสังเกตและเข้าดูแลอย่างทันท่วงทีในกรณีของโรคผิวหนังอักเสบอะโทปีในแมว ความร่วมมือจากเจ้าของในระยะยาวจะช่วยลดการกลับมาปะทุซ้ำ ลดการใช้ยาปฏิชีวนะและยาสเตียรอยด์ในระยะยาว แม้กระนั้นในสัตว์ป่วยที่ได้รับการดูแลรักษาอย่างดีมีโอกาสที่จะกลับมาเป็นซ้ำในแต่ละปีหรือฤดูกาล สัตวแพทย์จำเป็นต้องวางแผนป้องกันล่วงหน้าและพูดคุยกับเจ้าของหากแมวกลับมามีอาการอีก รวมถึงการนัดแมวมาตรวจอย่างต่อเนื่องเพื่อการจัดการอย่างเหมาะสม