วารสารเชิงวิชาการและการรักษาสัตวป่วยเพื่อผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์
วารสารเชิงวิชาการและการรักษาสัตวป่วยเพื่อผู้ประกอบการบำบัดโรคสัตว์

หมายเลขหัวข้อ 31.1 Other Scientific

การใช้ Elizabethan collar ในแมว

เผยแพร่แล้ว 23/08/2022

เขียนโดย Anne Quain

สามารถอ่านได้ใน Français , Deutsch , Italiano , Español , English , 한국어 และ Українська

การใช้ Elizabethan collar ในแมวมักทำเพื่อป้องกันการเกาจากอาการคัน แต่การสวมใส่อาจส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวันของแมว บทความนี้จะกล่าวถึงข้อดีและข้อเสียของการใช้อุปกรณ์ชนิดนี้ (แปลโดย น.สพ. พีระ มานิตยกุล)

แมวใส่คอลลาร์

ประเด็นสำคัญ

Elizabethan collar เป็นเครื่องมือสำคัญในการป้องกันการทำร้ายตนเองจากการกัดแทะหรือเกาในแมวป่วยโดยไม่ใช้ยา แต่มีข้อเสียคือสามารถส่งผลเสียต่อพฤติกรรมและความเป็นอยู่ของแมว


การใช้ทางเลือกอื่นหรือมีการใช้ตัวช่วยร่วมกับการใส่ collar อาจได้ผลดีในแมวบางตัว แต่การสื่อสารเพื่อสร้างความเข้าใจกับเจ้าของแมวจะช่วยลดผลเสียจากการใส่ collar ได้


บทนำ

Elizabethan collar หรือเรียกอย่างสั้นในไทยว่า collar ได้มีการนำมาใช้อย่างแพร่หลายเพื่อป้องกันแมวกัดทำร้ายตนเองและการเลียแต่งขนที่มากเกินไป อย่างไรก็ตามอุปกรณ์นี้อาจสร้างความเครียดแก่แมวและเจ้าของได้ 1 ความเข้าใจเกี่ยวกับผลกระทบแง่ลบของการใส่ collar จะช่วยลดปัญหานี้และเพิ่มประสิทธิภาพจากการใส่ collar ให้มากขึ้น

ประโยชน์ของการใส่ collar

แมวเป็นสัตว์ที่มีการเลียแต่งขนตลอดเวลาทำให้เสี่ยงต่อการดึงไหมเย็บออกและสร้างความเสียหายต่อแผลผ่าตัดโดยเฉพาะบริเวณร่างกาย ขา และหาง นอกจากนี้อาการคันที่มาจากโรคผิวหนังสามารถก่อให้เกิดปัญหาการแทะหรือเลียตามร่างกายที่มากเกินไปส่งผลให้อาการของโรคผิวหนังมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น(รูป 1) การใส่ collar ที่มีขนาดเหมาะสมจะสามารถช่วยให้รอยโรคที่ผิวหนังมีอาการดีขึ้น บาดแผลมีโอกาสสมานตัวได้เร็วขึ้นและลดความจำเป็นในการผ่าตัดแก้ไขเพิ่มเติม ภายในกรอบที่ 1 แสดงถึงข้อบ่งชี้ของการใช้ collar นอกจากนี้ collar ยังมีราคาไม่แพงและอาจสวมใส่ได้ง่ายไม่ว่าจะเป็นเจ้าของสัตว์หรือบุคลากรทางสัตวแพทย์  

 

กรอบที่ 1 ข้อบ่งชี้การใช้ Elizabethan collar ในแมว
  • ป้องกันการเลียยาทาภายนอก
  • ป้องกันการเลียแต่งขนที่มากเกินไปหรือการกัด แทะ และเกาที่เกิดจากอาการคันหรือความเครียด 
  • ป้องกันการแทะไหมเย็บหลังการผ่าตัด
  • ป้องกันการเลียแผลซึ่งช่วยให้แผลหายไวขึ้น
  • ป้องกันการกัดแทะเข็มแทงหลอดเลือดดำที่คาไว้ รวมถึงอุปกรณ์ปิดแผล 

 

ข้อเสียของการใส่ collar

เจ้าของแมวส่วนใหญ่มักแจ้งว่าแมวไม่ชอบการสวมใส่ collar ซึ่งได้มีการยืนยันจากการทำแบบสำรวจทั่วโลกในเจ้าของสุนัขและแมวที่ได้มีการใช้ collar กับสัตว์เลี้ยงในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา (n= 434) โดยร้อยละ 77 กล่าวว่าสัตว์เลี้ยงของพวกเขามีคุณภาพชีวิตที่แย่ลงเมื่อสวมใส่ collar 2 ในอาการเจ็บป่วยบางชนิดอาจทำให้สัตว์ต้องสวมใส่ collar เป็นระยะเวลานานกว่าปกติ การศึกษาชุดกรณีสัตว์ป่วยในแมว 13 ตัวที่ได้รับการรักษา deep ulcerative keratitis พบว่าต้องสวมใส่ collar เป็นระยะเวลาเฉลี่ย 28 วัน จากระยะเวลาทั้งหมด 13-73 วัน 3 เจ้าของสัตว์บางรายกล่าวว่าสัตว์เลี้ยงของตนเกิดความคุ้นเคยกับการสวมใส่ collar หลังผ่านไประยะหนึ่งแต่สัตว์บางตัวไม่เป็นเช่นนั้น

ความยากคือการระบุว่าปัญหาการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมที่พบในแมวที่สวมใส่ collar นั้นเกิดจาก collar หรือปัญหาอื่นที่ทำให้แมวต้องใส่ collar ตัวอย่างเช่นในการศึกษาหนึ่งที่สังเกตการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมและระดับความรุนแรงของความเจ็บปวดในแมวที่เข้ารับการผ่าตัดทำหมัน พบว่าการสวมใส่ collar ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมของแมวเพศเมียโดยรวมอย่างมาก 4 การเปลี่ยนแปลงที่มีรายงานว่าพบได้บ่อยได้แก่ ระดับการทำกิจกรรมโดยรวม ระยะเวลาในการนอนหลับ ความขี้เล่นและการเคลื่อนไหว แต่มีการโต้แย้งว่าการผ่าตัดเช่นการทำหมันส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมดังกล่าวได้อยู่แล้ว

ถึงแม้ว่าแมวส่วนมากสามารถสวมใส่ collar ได้โดยไม่ปรากฎผลเสียที่เด่นชัด แต่แมวบางตัวได้รับผลเสียต่อการใช้ชีวิตอย่างมากจากการสวมใส่ collar ในอีกการศึกษาหนึ่งพบว่ามีเจ้าของแมวรายงานเกี่ยวกับความลำบากในการใช้ชีวิตประจำวันของแมวซึ่งมีสาเหตุจากการสวมใส่ collar ได้แก่การกินน้ำ(ร้อยละ 60.2) การเล่น(ร้อยละ 67.5) และกิจกรรมอื่นๆเช่นการขับถ่าย การแต่งขนรวมถึงความยากในการใส่สายรัดอกหรือสายจูง 2 เจ้าของบางรายยังรายงานถึงความเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมอย่างมากซึ่งรวมถึงความกระวนกระวาย การเคลื่อนไหวที่ผิดปกติรวมถึงการหยุดนิ่ง มีรายงานถึงปัญหาอื่นด้วย ในบางบ้านที่เลี้ยงแมวหลายตัวพบว่าการสวมใส่ collar ทำให้แมวแสดงความเป็นปฏิปักษ์ต่อกันมากขึ้น collar อาจทำให้แมวเข้าหรือออกจากบ้านผ่านประตูแมวได้ยากขึ้นซึ่งส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เป็นที่แน่นอนว่าการสวมใส่ collar ส่งผลต่อการเคลื่อนไหวโดยรวมซึ่งทำให้เกิดความเสี่ยงต่ออันตรายมากขึ้นหากสวมใส่ในแมวที่มีการออกไปข้างนอกบ้าน

การเลือก collar ควรใช้ขนาดที่เล็กที่สุดที่สามารถป้องกันบริเวณที่ต้องการเพื่อลดผลเสียต่อการเคลื่อนไหวและการทำกิจกรรมประจำวันของแมว

สิ่งที่สำคัญคือการจัดการสาเหตุของการทำร้ายตนเองของแมวตัวอย่างเช่นปัญหาโรคผิวหนัง หากไม่ได้รับการดูแลรักษา แมวจะยังคงมีอาการคันหรือความเจ็บปวดและกลับมากัดแทะร่างกายตนเองอีกหลังจากถอด collar 5

An Elizabethan collar may be useful to prevent a cat from inflicting self-trauma due to pruritus resulting from a skin problem.

รูป 1 การสวมใส่ Elizabethan collar มีประโยชน์ในการป้องกันการทำร้ายร่างกายตนเองของแมวที่เกิดจากอาการคันของโรคผิวหนัง © Shutterstock

Anne Quain

แมวหลายตัวสามารถสวมใส่ collar ได้โดยไม่ปรากฎผลเสียแต่แมวบางตัวได้รับผลเสียอย่างมากในการใช้ชีวิตประจำวันซึ่งได้แก่การกินน้ำ การเล่น และกิจกรรมอื่นๆเช่น การขับถ่าย การแต่งขน

Anne Quain

สิ่งที่สามารถทำได้

ถึงแม้ว่าการสวมใส่ collar จะเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันแมวจากการทำร้ายตนเอง แต่ไม่มีหลักประกันว่าแมวบางตัวและเจ้าของจะยอมสวมใส่ collar ตลอดระยะเวลาที่กำหนด ดังนั้นสัตวแพทย์จำเป็นต้องพิจารณาถึงทางเลือกหรือการรักษาอื่นควบคู่กัน(กรอบที่ 2) ซึ่งอาจทำให้หยุดใช้ collar หรือลดระยะเวลาในการใช้ลงได้

 

กรอบที่ 2 ทางเลือกหรือการรักษาควบคู่เพื่อลดการทำร้ายตนเองของแมว
ยาลดอาการคัน
การล้างทำความสะอาดแผล
การทาสารรสขมที่ไม่เป็นพิษเพื่อลดการแทะเลีย
การให้ยาระงับความเจ็บปวดก่อน ระหว่าง และหลังการผ่าตัด
การให้ยาระงับความเจ็บปวดหลายรูปแบบเมื่อสัตว์พักฟื้นที่บ้าน
การให้ยาซึม
ยาคลายเครียด

 

เมื่อมีความจำเป็นต้องสวมใส่ collar ควรพูดคุยกับเจ้าของแมวให้เข้าใจเพราะมีส่วนอย่างมากในการลดผลเสียและเพิ่มประโยชน์จากการสวมใส่ collar ให้สูงที่สุด(รูป 2) ข้อมูลที่ควรแจ้งแก่เจ้าของมีดังนี้

เหตุผลที่แมวจำเป็นต้องสวมใส่ collar และผลที่อาจเกิดขึ้นหากถอด collar ก่อนระยะเวลาที่กำหนดเช่นปัญหาผิวหนังที่แย่ลง แผลเกิดความเสียหาย หรือการต้องทำศัลกรรมเพื่อแก้ไขซ้ำอีกครั้งส่งผลต่อความเสี่ยงด้านสุขภาพของสัตว์และค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น

ข้อเท็จจริงว่าแมวบางตัวอาจมีปัญหาในการทำกิจกรรมบางอย่างและต้องได้รับการช่วยเหลือเช่น การยกชามน้ำและอาหารให้สูงกว่าปกติ นำฝาครอบกระบะทรายแมวออก สร้างทางเลือกให้แมวสามารถเข้าออกจากบ้านได้หากไม่สามารถผ่านประตูมาได้

ความเสี่ยงของการออกนอกบ้านโดยไม่มีผู้ดูแลในขณะที่แมวกำลังสวมใส่ collar

วิธีการถอด ใส่และปรับ collar ในกรณีที่เจ้าของแมวต้องการถอด collar เป็นการชั่วคราวเพื่อให้แมวได้กินน้ำและอาหาร

ความจำเป็นในการติดต่อสถานพยาบาลสัตว์เมื่อเจ้าของรู้สึกว่าแมวไม่สามารถสวมใส่ collarได้

The veterinary team should carefully discuss the use of a collar when the patient is initially fitted with one in order to minimize the negative impacts and maximize the benefits.

รูป 2 สัตวแพทย์จำเป็นต้องพูดคุยเกี่ยวกับการสวมใส่ collar ในกรณีที่บ่งชี้ถึงความจำเป็นในการใช้เพื่อลดผลเสียและเพิ่มประโยชน์ให้สูงที่สุด © Shutterstock

สรุป

ปัจจุบันการสวมใส่ collar ในแมวบางตัวเป็นวิธีที่จำเป็นในการป้องกันการทำร้ายตนเอง สัตวแพทย์สามารถให้การสนับสนุนแก่แมวและเจ้าของโดยให้คำแนะนำที่ชัดเจนเกี่ยวกับประโยชน์ของการสวมใส่ collar และอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากการสวมใส่ได้ซึ่งรวมถึงการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมที่สังเกตได้ เจ้าหน้าที่ในสถานพยาบาลสามารถช่วยเหลือเจ้าของแมวในการแก้ปัญหาที่เกี่ยวกับ collar และแนะนำวิธีที่จะเพิ่มความสบายแก่แมวขณะสวมใส่ สิ่งสุดท้ายคือการที่สัตวแพทย์ต้องพิจารณาถึงทางเลือกอื่นการรักษาอื่นที่ทำร่วมกับการสวมใส่ collar เพื่อป้องกันการทำร้ายตนเองของแมวซึ่งอาจช่วยลดระยะเวลาในการสวมใส่ collar หรือทำให้หยุดใช้ collar ได้

พิเศษสำหรับสัตวแพทย์ไทย

เข้าทำเเบบทดสอบเพื่อสะสม VET-CE ภายในวันที่ 1 ก.ย. - 31 ต.ค. 2022


ทำแบบทดสอบ VET-CE

แหล่งอ้างอิง

  1. Noli C, Borio S, Varina A, et al. Development and validation of a questionnaire to evaluate the quality of life of cats with skin disease and their owners, and its use in 185 cats with skin disease. Vet Dermatol 2016;27:247-e58.

  2. Shenoda Y, Ward MP, McKeegan D, et al. “The Cone of Shame”: Welfare implications of Elizabethan collar use on dogs and cats as reported by their owners. Animals 2020;10:333.

  3. Martin De Bustamante MG, Good KL, Leonard BC, et al. Medical management of deep ulcerative keratitis in cats: 13 cases. J Feline Med Surg 2019;21:387-393.

  4. Väisänen MA, Tuomikoski SK, Vainio OM. Behavioral alterations and severity of pain in cats recovering at home following elective ovariohysterectomy or castration. J Am Vet Med Assoc 2007;231:236-242.

  5. Titeux E, Gilbert C, Briand A, et al. From feline idiopathic ulcerative dermatitis to feline behavioral ulcerative dermatitis: grooming repetitive behaviors indicators of poor welfare in cats. Frontiers Vet Sci 2018;5:81-81.

Anne Quain

Anne Quain

คณะสัตวแพทยศาสตร์, University of Sydney, ออสเตรเลีย อ่านเพิ่มเติม

บทความอื่นๆ ในประเด็นนี้

หมายเลขหัวข้อ 31.1 เผยแพร่แล้ว 13/01/2023

โรคผิวหนังที่เกิดจากภาวะภูมิแพ้อาหารในแมว

การที่เจ้าของแมวหลายคนกล่าวโทษว่าอาหารคือตัวการที่ทำให้แมวมีอาการทางผิวหนังนั้นถูกต้องแล้วหรือไม่

โดย Sarah E. Hoff และ Darren J. Berger

หมายเลขหัวข้อ 31.1 เผยแพร่แล้ว 07/09/2022

Cutaneous lymphoma ในแมว

Cutaneous lymphoma ในแมวพบได้ยากแต่ถือเป็นมะเร็งที่มีความรุนแรงและเป็นอันตรายต่อชีวิตซึ่งจำเป็นต้องบรรจุไว้ใน้ข้อวินิจฉัยแยกแยะในโรคผิวหนังหลายกรณี

โดย Hannah Lipscomb และ Filippo De Bellis

หมายเลขหัวข้อ 31.1 เผยแพร่แล้ว 19/08/2022

โรคที่พบได้บริเวณปลายจมูกของแมว

สัตวแพทย์หญิง Christina Gentry ได้อธิบายถึงวิธีการในการวินิจฉัยแยกแยะและรักษาเมื่อพบรอยโรคบริเวณจมูกแมว

โดย Christina Gentry

หมายเลขหัวข้อ 31.1 เผยแพร่แล้ว 16/08/2022

Cutaneous lymphoma ในแมว

Cutaneous lymphoma ในแมวพบได้ยากแต่ถือเป็นมะเร็งที่มีความรุนแรงและเป็นอันตรายต่อชีวิต

โดย Hannah Lipscomb และ Filippo De Bellis