การใช้ Elizabethan collar ในแมว

บทนำ

Elizabethan collar หรือเรียกอย่างสั้นในไทยว่า collar ได้มีการนำมาใช้อย่างแพร่หลายเพื่อป้องกันแมวกัดทำร้ายตนเองและการเลียแต่งขนที่มากเกินไป อย่างไรก็ตามอุปกรณ์นี้อาจสร้างความเครียดแก่แมวและเจ้าของได้ 1 ความเข้าใจเกี่ยวกับผลกระทบแง่ลบของการใส่ collar จะช่วยลดปัญหานี้และเพิ่มประสิทธิภาพจากการใส่ collar ให้มากขึ้น

ประโยชน์ของการใส่ collar

แมวเป็นสัตว์ที่มีการเลียแต่งขนตลอดเวลาทำให้เสี่ยงต่อการดึงไหมเย็บออกและสร้างความเสียหายต่อแผลผ่าตัดโดยเฉพาะบริเวณร่างกาย ขา และหาง นอกจากนี้อาการคันที่มาจากโรคผิวหนังสามารถก่อให้เกิดปัญหาการแทะหรือเลียตามร่างกายที่มากเกินไปส่งผลให้อาการของโรคผิวหนังมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น(รูป 1) การใส่ collar ที่มีขนาดเหมาะสมจะสามารถช่วยให้รอยโรคที่ผิวหนังมีอาการดีขึ้น บาดแผลมีโอกาสสมานตัวได้เร็วขึ้นและลดความจำเป็นในการผ่าตัดแก้ไขเพิ่มเติม ภายในกรอบที่ 1 แสดงถึงข้อบ่งชี้ของการใช้ collar นอกจากนี้ collar ยังมีราคาไม่แพงและอาจสวมใส่ได้ง่ายไม่ว่าจะเป็นเจ้าของสัตว์หรือบุคลากรทางสัตวแพทย์  

ข้อเสียของการใส่ collar

เจ้าของแมวส่วนใหญ่มักแจ้งว่าแมวไม่ชอบการสวมใส่ collar ซึ่งได้มีการยืนยันจากการทำแบบสำรวจทั่วโลกในเจ้าของสุนัขและแมวที่ได้มีการใช้ collar กับสัตว์เลี้ยงในช่วง 12 เดือนที่ผ่านมา (n= 434) โดยร้อยละ 77 กล่าวว่าสัตว์เลี้ยงของพวกเขามีคุณภาพชีวิตที่แย่ลงเมื่อสวมใส่ collar 2 ในอาการเจ็บป่วยบางชนิดอาจทำให้สัตว์ต้องสวมใส่ collar เป็นระยะเวลานานกว่าปกติ การศึกษาชุดกรณีสัตว์ป่วยในแมว 13 ตัวที่ได้รับการรักษา deep ulcerative keratitis พบว่าต้องสวมใส่ collar เป็นระยะเวลาเฉลี่ย 28 วัน จากระยะเวลาทั้งหมด 13-73 วัน 3 เจ้าของสัตว์บางรายกล่าวว่าสัตว์เลี้ยงของตนเกิดความคุ้นเคยกับการสวมใส่ collar หลังผ่านไประยะหนึ่งแต่สัตว์บางตัวไม่เป็นเช่นนั้น

ความยากคือการระบุว่าปัญหาการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมที่พบในแมวที่สวมใส่ collar นั้นเกิดจาก collar หรือปัญหาอื่นที่ทำให้แมวต้องใส่ collar ตัวอย่างเช่นในการศึกษาหนึ่งที่สังเกตการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมและระดับความรุนแรงของความเจ็บปวดในแมวที่เข้ารับการผ่าตัดทำหมัน พบว่าการสวมใส่ collar ส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมของแมวเพศเมียโดยรวมอย่างมาก 4 การเปลี่ยนแปลงที่มีรายงานว่าพบได้บ่อยได้แก่ ระดับการทำกิจกรรมโดยรวม ระยะเวลาในการนอนหลับ ความขี้เล่นและการเคลื่อนไหว แต่มีการโต้แย้งว่าการผ่าตัดเช่นการทำหมันส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมดังกล่าวได้อยู่แล้ว

ถึงแม้ว่าแมวส่วนมากสามารถสวมใส่ collar ได้โดยไม่ปรากฎผลเสียที่เด่นชัด แต่แมวบางตัวได้รับผลเสียต่อการใช้ชีวิตอย่างมากจากการสวมใส่ collar ในอีกการศึกษาหนึ่งพบว่ามีเจ้าของแมวรายงานเกี่ยวกับความลำบากในการใช้ชีวิตประจำวันของแมวซึ่งมีสาเหตุจากการสวมใส่ collar ได้แก่การกินน้ำ(ร้อยละ 60.2) การเล่น(ร้อยละ 67.5) และกิจกรรมอื่นๆเช่นการขับถ่าย การแต่งขนรวมถึงความยากในการใส่สายรัดอกหรือสายจูง 2 เจ้าของบางรายยังรายงานถึงความเปลี่ยนแปลงด้านพฤติกรรมอย่างมากซึ่งรวมถึงความกระวนกระวาย การเคลื่อนไหวที่ผิดปกติรวมถึงการหยุดนิ่ง มีรายงานถึงปัญหาอื่นด้วย ในบางบ้านที่เลี้ยงแมวหลายตัวพบว่าการสวมใส่ collar ทำให้แมวแสดงความเป็นปฏิปักษ์ต่อกันมากขึ้น collar อาจทำให้แมวเข้าหรือออกจากบ้านผ่านประตูแมวได้ยากขึ้นซึ่งส่งผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน เป็นที่แน่นอนว่าการสวมใส่ collar ส่งผลต่อการเคลื่อนไหวโดยรวมซึ่งทำให้เกิดความเสี่ยงต่ออันตรายมากขึ้นหากสวมใส่ในแมวที่มีการออกไปข้างนอกบ้าน

การเลือก collar ควรใช้ขนาดที่เล็กที่สุดที่สามารถป้องกันบริเวณที่ต้องการเพื่อลดผลเสียต่อการเคลื่อนไหวและการทำกิจกรรมประจำวันของแมว

สิ่งที่สำคัญคือการจัดการสาเหตุของการทำร้ายตนเองของแมวตัวอย่างเช่นปัญหาโรคผิวหนัง หากไม่ได้รับการดูแลรักษา แมวจะยังคงมีอาการคันหรือความเจ็บปวดและกลับมากัดแทะร่างกายตนเองอีกหลังจากถอด collar 5

สิ่งที่สามารถทำได้

ถึงแม้ว่าการสวมใส่ collar จะเป็นสิ่งจำเป็นเพื่อป้องกันแมวจากการทำร้ายตนเอง แต่ไม่มีหลักประกันว่าแมวบางตัวและเจ้าของจะยอมสวมใส่ collar ตลอดระยะเวลาที่กำหนด ดังนั้นสัตวแพทย์จำเป็นต้องพิจารณาถึงทางเลือกหรือการรักษาอื่นควบคู่กัน(กรอบที่ 2) ซึ่งอาจทำให้หยุดใช้ collar หรือลดระยะเวลาในการใช้ลงได้

• เหตุผลที่แมวจำเป็นต้องสวมใส่ collar และผลที่อาจเกิดขึ้นหากถอด collar ก่อนระยะเวลาที่กำหนดเช่นปัญหาผิวหนังที่แย่ลง แผลเกิดความเสียหาย หรือการต้องทำศัลกรรมเพื่อแก้ไขซ้ำอีกครั้งส่งผลต่อความเสี่ยงด้านสุขภาพของสัตว์และค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น

• ข้อเท็จจริงว่าแมวบางตัวอาจมีปัญหาในการทำกิจกรรมบางอย่างและต้องได้รับการช่วยเหลือเช่น การยกชามน้ำและอาหารให้สูงกว่าปกติ นำฝาครอบกระบะทรายแมวออก สร้างทางเลือกให้แมวสามารถเข้าออกจากบ้านได้หากไม่สามารถผ่านประตูมาได้

• ความเสี่ยงของการออกนอกบ้านโดยไม่มีผู้ดูแลในขณะที่แมวกำลังสวมใส่ collar

• วิธีการถอด ใส่และปรับ collar ในกรณีที่เจ้าของแมวต้องการถอด collar เป็นการชั่วคราวเพื่อให้แมวได้กินน้ำและอาหาร

• ความจำเป็นในการติดต่อสถานพยาบาลสัตว์เมื่อเจ้าของรู้สึกว่าแมวไม่สามารถสวมใส่ collarได้

สรุป

ปัจจุบันการสวมใส่ collar ในแมวบางตัวเป็นวิธีที่จำเป็นในการป้องกันการทำร้ายตนเอง สัตวแพทย์สามารถให้การสนับสนุนแก่แมวและเจ้าของโดยให้คำแนะนำที่ชัดเจนเกี่ยวกับประโยชน์ของการสวมใส่ collar และอาการแทรกซ้อนที่อาจเกิดจากการสวมใส่ได้ซึ่งรวมถึงการเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมที่สังเกตได้ เจ้าหน้าที่ในสถานพยาบาลสามารถช่วยเหลือเจ้าของแมวในการแก้ปัญหาที่เกี่ยวกับ collar และแนะนำวิธีที่จะเพิ่มความสบายแก่แมวขณะสวมใส่ สิ่งสุดท้ายคือการที่สัตวแพทย์ต้องพิจารณาถึงทางเลือกอื่นการรักษาอื่นที่ทำร่วมกับการสวมใส่ collar เพื่อป้องกันการทำร้ายตนเองของแมวซึ่งอาจช่วยลดระยะเวลาในการสวมใส่ collar หรือทำให้หยุดใช้ collar ได้