เจ้าของสุนัขกับโรคผิวหนังอักเสบภูมิแพ้อะโทปี

บทนำ

โรคผิวหนังอักเสบภูมิแพ้อะโทปีในสุนัข(canine atopic dermatitis ; CAD) เป็นอาการเจ็บป่วยที่มีสาเหตุจากหลายปัจจัยที่จำเป็นต้องได้รับการดูแลระยะยาวจากสัตวแพทย์รวมถึงมีสร้างความสัมพันธ์อันดีกับเจ้าของสุนัข CAD มีความแตกต่างจากโรคเรื้อรังชนิดอื่นจากการที่ไม่มีวิธีการในกาารเฝ้าติดตามโรคที่เห็นพ้องต้องกันว่าดีที่สุด แต่มีความเห็นว่าการรักษาความสัมพันธ์อันดีกับเจ้าของสัตว์ป่วยจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพ ความสะดวกและความปลอดภัยของวิธีการรักษาหากเจ้าของสัตว์ได้รับข้อมูลและมีส่วนร่วมมากพอ สิ่งสำคัญในการรักษา CAD ระยะยาวคือการสื่อสารอย่างเหมาะสมเพราะ CAD จะส่งผลกระทบอย่างมากต่อคุณภาพชีวิตของเจ้าของสัตว์และสัตว์ป่วย 12 ข้อมูลที่ได้จากการทำแบบสอบถามปริมาณมากของสุนัขที่ป่วยด้วยโรค CAD (ผลงานที่ไม่ได้ตีพิมพ์ของผู้เขียนบทความ,2013) แสดงให้เห็นว่าเจ้าของสุนัขส่วนมากไม่ได้รับข้อมูลอย่างเพียงพอ(มีเพียงร้อยละ 4 ที่ทราบว่าโรคนี้เป็นโรคเรื้อรัง) และพบข้อผิดพลาดในการวินิจฉัยรักษาของสัตวแพทย์ได้บ่อย(มีสัตวแพทย์ร้อยละ 15 ทำการทดลองอาหาร และร้อยละ 6 ใช้ cyclosporine ในการรักษา)

ขั้นตอนแรกที่สำคัญที่สุดสำหรับ CAD คือการวินิจฉัยโรคให้สำเร็จและทำให้เจ้าของสุนัขเข้าใจถึงธรรมชาติของโรคที่มีลักษณะเรื้อรังก่อนที่จะเริ่มทำการรักษาและติดตามอาการของผิวหนัง อย่างไรก็ตามมีโอกาสเกิดความผิดพลาดได้มากขณะทำการรักษา จากการศึกษาหนึ่งพบว่ามีความผิดพลาดพื้นฐาน 7 ประการที่ควรหลีกเลี่ยงในการจัดการโรคผิวหนังเรื้อรัง(ตารางที่ 1) 3 บทความนี้จะอธิบายอย่างสั้นเกี่ยวกับวิธีการต่างๆที่สามารถนำมาใช้ร่วมกับการวินิจฉัยและรักษาเพื่อที่จะสร้างความมั่นใจได้ว่าเจ้าของสุนัขที่ป่วยด้วยโรค atopic จะมีความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับโรคและมีส่วนร่วมในการรักษาอย่างเต็มที่

 

ขั้นตอนแรกคือการเตรียมการ

โรคผิวหนังอักเสบภูมิแพ้อะโทปีหรือ atopy เป็นโอกาสที่ดีของสัตวแพทย์ทั้งในแง่ของเหตุผลทางการแพทย์ ทางวิชาการและมนุษยสัมพันธ์ สิ่งสำคัญคือการเข้าใจโรคอย่างถ่องแท้เพื่อทราบถึงทางเลือกในการวินิจฉัยและการรักษาที่มีส่งผลให้เกิดการสื่อสารกับเจ้าของสุนัขได้อย่างมีประสิทธิภาพ สัตวแพทย์สามารถเพิ่มพูนความรู้ได้จากบทความทางวิชาการและเว็บไซต์ต่างๆเช่น www.icada.org 4 เตรียมเครื่องมือที่เหมาะสมสำหรับการตรวจผิวหนังเช่นกล้องจุลทรรศน์ และ otoscope อุปกรณ์เสริมเพื่อให้การซักประวัติและการให้คำปรึกษาเป็นไปอย่างราบรื่นเช่นรายชื่อคำถาม หรือแผนภาพเปรียบเทียบ 567 ข้อมูลเพิ่มเติมในเว็บไซต์สำหรับเจ้าของสุนัขเพื่อทำความเข้าใจ พึงระวังว่าข้อมูลในเว็บไซต์ทั่วไปเกี่ยวกับอะโทปีในสุนัขอาจเต็มไปด้วยศัพท์เฉพาะทาง มีความเจาะจงต่อผลิตภัณฑ์หรืออาหารยี่ห้อใดยี่ห้อหนึ่งมากเกินไป ทางสถานพยาบาลควรจัดทำเว็บไซต์ของตนเองเพื่อให้ข้อมูลที่เหมาะสมแก่เจ้าของสุนัขที่เป็นโรคอะโทปี การนัดตรวจอาการต่อเนื่องควรทำโดยสัตวแพทย์คนเดิมและส่งต่อสุนัขไปยังผู้เชี่ยวชาญกรณีที่โรคมีความซับซ้อน

กระบวนการให้คำปรึกษาและการวินิจฉัย

ปัจจัยบางประการเป็นหัวใจสำคัญของการสื่อสารกับลูกค้าที่ดีและสถานพยาบาลสัตว์จำเป็นต้องมีขั้นตอนที่เหมาะสมในการสื่อสารกับกรณีโรคผิวหนัง(ตารางที่ 2) การให้คำปรึกษาในครั้งแรกไม่ควรนานเกินไปเพราะไม่เกิดประโยชน์และไม่มีความจำเป็น ช่วงเวลาให้คำปรึกษาที่กระชับจะเกิดประสิทธิภาพที่สูงกว่าและควรเน้นที่ประเด็นสำคัญบางจุด สัตวแพทย์ต้องเก็บข้อมูลเกี่ยวกับการรักษาทั้งในอดีตและปัจจุบันที่สุนัขได้รับ จากนั้นเน้นที่ความคาดหวังของเจ้าของสุนัขรวมถึงข้อจำกัดต่างๆในการรักษา การอธิบายและอาจต้องมีการสาธิตการใช้ยาโดยเฉพาะเหตุผลของการใช้ยาและผลที่คาดว่าจะได้รับจากยาหรือการรักษานั้นๆ ยกตัวอย่างเช่นสุนัขที่ได้รับการวินิจฉัยว่าเป็น CAD ซึ่งมาด้วยการปะทุของโรคผิวหนังเช่น otitis externa และ Malassezia pododermatitis การรักษาในครั้งแรกควรเน้นไปที่การจัดการเชื้อยีสต์ ยาหยอดหู และความง่ายในการรักษา หลีกเลี่ยงการพยายามอธิบายถึงการแพ้ กลไกการตอบสนองของภูมิคุ้มกันหรือเกราะตามธรรมชาติของผิวหนัง ควรทำการนัดหมายเพื่อติดตามผลการรักษาและพูดคุยหัวข้อเหล่านี้ในครั้งถัดไปตามความเหมาะสม

 

การนัดตรวจเพื่อติดตามอาการควรทำอย่างมีระเบียบแบบแผนเช่นเดียวกัน การติดตามอาการทางโทรศัพท์หรือวีดีโอคอลภายใน 48 ชั่วโมงหลังการเข้ารับคำปรึกษาครั้งแรกจะช่วยคงความสัมพันธ์ในเชิงบวกและสร้างความต่อเนื่องในการดูแลสัตว์ป่วย สัตวแพทย์ยังสามารถใช้โอกาสนี้ในการติดตามประสิทธิภาพของการรักษา ความร่วมมือในการให้ยา และผลข้างเคียงอื่นๆ(รูป 1)

การตรวจร่างกายในอีก 2-3 สัปดาห์ถัดมาเป็นการติดตามผลของการรักษาอาการทางผิวหนังที่สุนัขมาพบสัตวแพทย์ในครั้งแรกและยังเป็นโอกาสในการพูดคุยเพื่อวางแผนการดูแลรักษาในระยะยาว สัตวแพทย์อาจใช้ระดับคะแนนคุณภาพชีวิต(quality-of-life scale) 8 ที่จะช่วยระบุปัจจัยที่สำคัญในการเลือกวิธีการรักษา(ตารางที่ 3) ข้อมูลต่างๆควรแจ้งเจ้าของอย่างเป็นขั้นตอน การให้คำปรึกษาในแต่ละครั้งควรเน้นไปที่ปัจจัยที่ให้ความสำคัญที่สุดก่อนเพื่อปรับการรักษาอย่างเหมาะสม

 

นอกเหนือจากการให้คำปรึกษา

ระดับคะแนนคุณภาพชีวิตนั้นเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยสนับสนุนการติดตามอาการ 6

8

Noli C, Minafo G, Galzerano M. Quality of life of dogs with skin diseases and their owners; Part 1: development and validation of a questionnaire. Vet Dermatol 2011;22(4):335-343.

ซึ่งสามารถกรอกทางออนไลน์ ผ่านวีดีโอคอลหรือแอพพลิเคชั่นบนสมาร์ทโฟนได้ วิธีนี้มีประโยชน์มากกว่าการใช้แผนภาพรอยโรคหรือระดับอาการคันจากความเห็นของผู้เขียนบทความ การติดต่อกับเจ้าของสุนัขอย่างต่อเนื่องนั้นมีความสำคัญต่อการรักษา ในรายที่มีอาการรุนแรงอาจมีการให้คำปรึกษาแบบกลุ่ม การวางแผนการรักษา (care contracts) เป็นโปรแกรมที่ช่วยในการเฝ้าติดตามโรคเรื้อรังซึ่งเหมาะสมกับสุนัขที่เป็น CAD โปรแกรมนี้จะช่วยวางแผนการเงินในแต่ละเดือนโดยการแจกแจงค่าใช้จ่ายทำให้เจ้าของสุนัขได้มีส่วนร่วมและตรวจพบการปะทุของโรคผิวหนังหรืออาการแทรกซ้อนได้อย่างรวดเร็ว

สรุป

การพูดคุยให้คำปรึกษาที่ใช้เวลานานและการพึ่งพาทรัพยากรภายนอกมากเกินไปอาจไม่เกิดผลดีในการจัดการกับ CAD ตรงข้ามกับการแสดงความเข้าอกเข้าใจในมุมมองของเจ้าของสุนัขซึ่งมีประโยชน์กว่ามากร่วมกับความเข้าใจในโรคผิวหนังอักเสบภูมิแพ้อะโทปี ความพยายามในการมอบทางเลือกในการรักษาที่เหมาะสม การใช้วิธีการต่างๆเพื่อเพิ่มความรู้ความเข้าใจแก่เจ้าของสุนัขจะช่วยในการจัดการโรคนี้ได้